หมวกกันกระแทก เป็นอุปกรณ์ที่ช่วยลดแรงกระแทก ซึ่งแรงกระแทกนั้นไม่ได้มาจากความรุนแรงที่มาจากความเร็วขณะขับขี่เพียงอย่างเดียว แต่ยังสามารถเกิดจากการทำให้หยุดแบบกระทันหันอีกด้วย ดังนั้น หมวกกันกระแทกส่วนใหญ่จึงทำจากวัสดุที่มีความแข็งแรงแต่มีน้ำหนักเบาอย่าง EPS หรือ Expanded Polystyrene ซึ่งทำจากโฟมอัดกันจนแข็งแรงมีคุณสมบัติช่วยกระจายและดูดซับ
แรงกระแทกที่จะส่งผลต่อศีรษะแลสมอง จากนั้นก็จะหุ้มเปลือกนอกด้วยพลาสติกบางๆ ที่จะมีความสวยงามและมีความลื่น จะช่วยกระจายแรงกระแทกที่มีผลมาจากแรงกดในบริเวณที่กระทบกับพื้นแข็งลดลง ทำให้ช่วยลดความรุนแรงของอุบัติเหตุที่มีผลกับกระดูกคอของผู้ขับขี่และยังช่วยห่อหุ้มโฟมให้คงสภาพที่จะรองรับแรงกระแทกได้อีกด้วย
หลักในการสวมหมวกกันกระแทกที่ถูกต้องคือ ขนาดหมวกต้องพอดีและกระชับครอบคลุมทั่วพื้นที่ศีรษะ วัสดุที่จะช่วยเสริมให้เกิดความกระชับพอดีได้นั้น นั่นก็คือ ฟองน้ำ หรือเบาะที่ใช้เสริมภายในหมวก ช่วยให้การสวมใส่หมวกกันกระแทกสบาย ช่วยซับเหงื่อ และช่วยเสริมพื้นที่ให้ในกรณีหมวกหลวมไม่พอดี แต่หากไม่ถอดมาซักหรือผึ่งแดด บ้าง ก็จะกลายเป็นที่สะสมของฝุ่น คราบเหงื่อ ความชื้นทันที ทำให้ฟองน้ำเสื่อมสภาพการงานเร็ว และยังนำมาซึ่งปัญหา กลิ่นอับชื้น อาการคันหนังศีรษะ รังแค เชื้อรา และผมร่วงได้อีกด้วย ดังนั้น ทุกครั้งหลังจากที่มีการใช้งานแล้ว ควรมีการถอดนำมาซักและผึ่งแดด เพื่อป้องกันกลิ่นไม่พึงประสงค์และปัญหา เชื้อรา